Sa kê là một cây gỗ có hoa thuộc họ Dâu tằm (Moraceae), được trồng nhiều ở các khu vực nhiệt đới, trong đó có miền Nam Việt Nam. Quả sa kê có mùi vị như bánh mì nên còn được gọi là cây bánh mì (tên tiếng Anh là breadfruit). Lá sa kê to và bản dày xẻ thùy sâu hình lông chim. Tất cả các phần của cây đều có chứa nhựa mủ màu trắng sữa. Một cây sa kê có thể ra tới trên 200 quả mỗi mùa. Quả có hình trứng, kích cỡ to bằng quả bưởi chùm, bề mặt thô ráp. Sa kê có họ hàng xa với mít vì cả hai cùng thuộc họ Moraceae.
Quả sa kê gần giống với mít nhưng được mọc ở những nhánh nhỏ, trong khi mít chỉ mọc ở thân cây hoặc những nhánh lớn.
Giống như các loại trái cây nhiệt đới khác, sa kê chứa rất nhiều calo, trung bình 102 calo/100 g quả tươi, trong đó, carbonhydrate chiếm một phần đáng kể. Khi sa kê chín, phần lớn tinh bột này chuyển thành saccarôzơ và các loại đường đơn giản như fructose, glucose. Do đó, quả sa kê chín thường ngọt và thơm hơn.
So với mít, sa kê có nhiều múi hơn nhưng nhỏ hơn. Các múi này thường được dùng làm thuốc nhuận tràng. Thịt sa kê có nhiều chất xơ giúp ngăn chặn hấp thụ cholesterol, làm giảm cholesterol trong máu đáng kể, giảm béo phì, huyết áp và bảo vệ niêm mạc đại tràng khỏi các hóa chất gây ung thư. Ngoài ra sa kê còn có một lượng nhỏ chất chống oxy hóa flavonoid dưới dạng xanthin và lutein.
Sa kê có nhiều vitamin C hơn mít và chuối, khoảng 29 mg, tương đương với 48% lượng vitamin C cơ thể cần mỗi ngày. Ăn nhiều trái cây giàu vitamin C giúp tăng sức đề kháng và chống lại các tác nhân truyền nhiễm. Bên cạnh đó, sa kê còn chứa một lượng vitamin B vừa phải, gồm các vitamin B1, B3, B6.
Đây cũng là nguồn cung cấp khoáng chất cần thiết cho cơ thể bao gồm đồng, sắt, magiê, phốt pho, đặc biệt là kali giúp điều chỉnh nhịp tim và huyết áp. Hạt sa kê chứa khoảng 13% lượng protein cơ thể cần mỗi ngày (7,4 g/100 g). Ngoài ra trong hạt còn có các khoáng chất như kali, sắt, canxi, kẽm, selen, mangan…
Theo Đông y, cây sa kê có tác dụng tốt đối với một số bệnh về chuyển hóa. Cụ thể:
Quả sa kê cũng là một món ăn tuyệt vời nhờ vào hàm lượng bột đường dồi dào. Sa kê được dùng để nấu các món hầm, súp, cà ri, nướng, hoặc chiên giống như khoai tây. Hạt sa kê có thể đem rang, luộc, hoặc phơi khô và sử dụng như một loại đậu bình thường. Quả sa kê chín tươi được dùng như món tráng miệng hoặc làm bánh mì ngọt, bánh nướng xốp, pudding…
Sa kê không chỉ giúp chữa bệnh mà còn dùng chế biến những món ăn phổ biến.
Sa kê không chỉ có tác dụng trong việc chữa bệnh, hỗ trợ sức khỏe con người mà còn là một loại trái cây, một loại thực phẩm bổ dưỡng mà thiên nhiên ban tặng cho chúng ta.
Bạn có thể tham khảo thêm về nấm tại đây hoặc nước dừa tại đây.